11-02-08
Για την «Φιλολογική Βραδυνή »
Στην Ρέα Πράπα

 

Τι σας οδήγησε να γράψετε ένα μυθιστόρημα που καυτηριάζει το σύγχρονο πολιτικο-κοινωνικό σύστημα;

Όλα μου τα βιβλία ,αν και δεν είναι πολιτικοποιημένα, έχουν πολιτική άποψη και θέση στα κοινωνικά δρώμενα. Εξ άλλου δεν είναι δυνατόν ο κόσμος να σφάζεται γύρω μου και γω να σφυρίζω αδιάφορα. Ο συγγραφέας μεταφέρει στα γραπτά του θέλοντας και μη, μαζί με τα πιστεύω του και την εποχή του. Δεν μπορώ λοιπόν να ζω τον επιθανάτιο ρόγχο της τρομοκρατίας, την αναλγησία του κράτους, τον ζαμανφουτισμό της νεολαίας, την απαξίωση των πολιτικών και την καταλήστευση των πολιτών και να μην τα χρησιμοποιήσω σαν υπόστρωμα του μυθιστορήματός μου.

Σωτήρης Φιδές - Παναγιώτης 'Απραγος: Δυο άνθρωποι με εκ διαμέτρου αντίθετους χαρακτήρες. Ο ένας υποταγμένος στα «πρέπει» που του δίδαξαν και ο άλλος υποστηριχτής των «θέλω» του. Ποια στοιχεία της προσωπικότητα τους αγγίζουν πτυχές του δικού σας χαρακτήρα;

Δεν είναι απαραίτητο να εκταμιεύουν στοιχεία από την δική μου προσωπικότητα. Κάθε άνθρωπος - άλλος σε μεγαλύτερο κι άλλος σε μικρότερο βαθμό ανάλογα με τον κοινωνικό του περίγυρο - κουβαλά μέσα του διάφορα «πρέπει» και «θέλω» . Πιστεύω, ότι για τον αναγνώστη το ζητούμενο είναι, τι θα συμβεί με το επικίνδυνο εκρηκτικό μείγμα που θα παραχθεί, όταν οι δυο αυτοί χαρακτήρες υπερφορτωμένοι ο καθένας με διαφορετικό ψυχισμό έρθουν σε επαφή.

«Αφού κανείς δε μπορεί να μου εγγυηθεί ότι θα ζω αύριο γιατί να μπω στο καλαπόδι» υποστηρίζει ο αρχιτέκτονας Παναγιώτης ’πραγος σε κάποιο σημείο. Ποια είναι η δική σας άποψη επ’ αυτού;

Είναι μια Επικούρειος ,ευδαιμονιστική θέση, που πολλοί συμμερίζονται και η οποία εν μέρει με βρίσκει σύμφωνο , καθώς θεωρώ ότι «το μηδέν άγαν » (τίποτε υπερβολικά) είναι αυτό που θα πρέπει να μας διέπει.

Η ιστορία διαδραματίζεται στη Θεσσαλονίκη. Ποια συναισθήματα κυριαρχούν όταν τη φέρνεται στο μυαλό σας;

Μελαγχολώ όταν μου λένε, ότι αυτή η πόλη είναι περισσότερο γνωστή , γιατί έχει ένα ξενέρωτο τύπο για δήμαρχο και ένα γραφικό πόντιο για Νομάρχη, παρά για την μακραίωνη ιστορία της και τον πολιτισμό της.

Θα μου εξηγήσετε τη φιλοσοφία του τίτλου;

«Το κοιμούνται τα πράγματα ,μαμά?» Είναι μια ειρωνική ερώτηση και παράλληλα μια αρνητική διάθεση - θέση , με όσα προσπαθούν να μας πλασάρουν, λες κι είμαστε κανίβαλοι που θα μας τουμπάρουν με χάντρες και καθρεφτάκια.
Κάτι ας πούμε μ΄ αυτό που λεγότανε παλιότερα
«Μοιάζω γι’ Αμερικανάκι ?» ή με το σύγχρονο «Μασάει η κατσίκα ταραμά ?» ή με τα πιο μόρτικα ¨Για δες, κουνιούνται οι βάρκες?» ,ή το «Για δες, έρχομαι από την γωνία?»

Γιατί επιλέξατε την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων να εξελιχθεί χρονικά η ιστορία σας;

Δεν την επέλεξα με… επέλεξε. Οι Ολυμπιακοί αγώνες, Αθήνα 2004, όπως και μερικά άλλα σημαντικά γεγονότα συνέπεσαν με την περίοδο που έγραφα το βιβλίο (μου πήρε σχεδόν τρία χρόνια να το γράψω).Ας μην ξεχνάμε ότι ήταν η εποχή των μεγάλων έργων, της εξάρθρωσης της 17Ν, της πολιτικής αλλαγής, των ντοπαρισμένων ολυμπιονικών, κ.α., πράγματα που δεν θα μπορούσαν να αφήσουν αδιάφορο κανένα συγγραφέα.

Ποια η άποψη σας για την ευθανασία;

Αναφανδόν υπέρ, όταν φυσικά τα πάντα και οι πάντες συμφωνούν και συγκλίνουν στο μη αναστρέψιμο της κατάστασης.

Σε κάποιο σημείο ο Π. ’πραγος υποστηρίζει : «Τα μικροπράγματα αποκαλύπτουν τη ψυχή, εκθέτουν τη νοοτροπία, απεικονίζουν την συμπεριφορά, ζωντανεύουν την επιθυμία, φανερώνουν το χαρακτήρα». Συμμερίζεστε στην άποψη αυτή; Εκτιμάται ότι οι λεπτομέρειες κάνουν τη διαφορά;

Βεβαίως και την συμμερίζομαι. Σήμερα εύκολα κανείς διαπιστώνει, ότι όπου η συνύπαρξη και η συναναστροφή πολλών ανθρώπων είναι επιβεβλημένη, η ομοιομορφία είναι εμφανής Το ίδιο συμβαίνει κι όπου η διασκέδαση, η πληροφόρηση και η εκπαίδευση παράγονται μαζικά. Επιβάλλεται ομοιομορφία σκέψης, συμπεριφοράς και αντίδρασης. Οι λεπτομέρειες έκαναν ,κάνουν και θα κάνουν την διαφορά μεταξύ των ανθρώπων, αφού το άτομο δεν έπαψε ποτέ να εντάσσει τον εαυτό του και να του δίνει ρόλο στην οικογένεια, στην ομάδα, στην κοινωνία.

Από τον τρόπο γραφή σας αναρωτήθηκα πολλές φορές εάν είστε βιωματικός συγγραφέας; Η φαντασία τι ρόλο παίζει για την συγγραφή ενός μυθιστορήματος;

Για μένα αν όχι πρωτεύον τουλάχιστον βασικό. Μολονότι εύκολα θα με κατέτασσε κανείς στους βιωματικούς συγγραφείς, έχω πάντα ανοικτές τις κεραίες μου έτοιμος να υφαρπάξω, να εκμεταλλευτώ, να σαρκάσω ή να εξυμνήσω όσα κι ό,τι απ΄ αυτά που συμβαίνουν γύρω μου, προκαλέσει το συγγραφικό μου ενδιαφέρον. Επιδιώκω όμως ο μύθος μου να έχει ισορροπημένη και ελεγχόμενη φαντασία, η οποία παράλληλα με την ευρηματική πλοκή, θα κάνει την ιστορία μου αληθοφανή και την μυθοπλασία μου ρεαλιστικότερη.

«’λλοι μαθαίνουν από τα λάθη τους, αυτός- ο Πάνος – θεωρούσε την επανάληψη τους μητέρας της εξέλιξης». Εσείς ποιας εκδοχής είστε υποστηριχτής και γιατί;

Απ ότι ξέρω δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έκανε έστω και δυο φορές το ίδιο λάθος κι όμως ελάχιστοι το παραδέχονται , ένας από αυτούς και ο ήρωας μου ,με την διαφορά ότι αυτός τα επαναλάμβανε και τα απολάμβανε. Μ΄ αρέσουν αυτοί οι μποέμ τύποι, αρκεί τα λάθη τους να είναι προς …«ιδίαν βλάβην». Οι άνθρωποι αυτοί έχουν επίγνωση των αδυναμιών τους ,δεν το παίζουν άγιοι και πάνω από όλα είναι ειλικρινείς, τουλάχιστον με τον εαυτό τους.

Γιατί πιστεύετε ότι το «Κοιμούνται τα πράγματα, μαμά;» αγαπήθηκε από το κοινό;

Είναι ένα βιβλίο του οποίου η λογοτεχνική αξία θα ήταν το λιγότερο άκομψο να αξιολογηθεί από μένα. Του δόθηκαν διάφορες ταμπέλες όπως του , ερωτικού θρίλερ, πολιτικού μανιφέστου ,κοινωνικής σάτιρας, ρεαλιστικής γραφής, κινηματογραφικής ροής, αστυνομικής πλοκής και διάφορα τέτοια βαρύγδουπα τα οποία όλα μαζί και κανένα από όλα, οδήγησαν τους αναγνώστες στα βιβλιοπωλεία. Προσωπικά πιστεύω ότι ο κόσμος βρήκε ένα λογοτεχνικό βιβλίο που εκτός των άλλων του έδωσε την αίσθηση ότι το μυθιστόρημα δεν είναι διασκέδαση και φυγή από την πραγματικότητα, αλλά ψυχαγωγία και διαρκής αμφισβήτηση.

Ο πρωταγωνιστής βρίσκεται στο «μάτι του κυκλώνα» και πληρώνει για μια υπόθεση τρομοκρατίας στην οποία, μόνο αυτός δεν συμμετέχει. Θεωρείτε πως η αδικία, στην οποιαδήποτε μορφή της, αποτελεί χαρακτηριστικό του σύγχρονου τρόπου ζωής;

Πιστεύω ότι ποτέ και καμία κοινωνία δεν υπήρξε δίκαιη με όσους αμφισβήτησαν τους πυλώνες της δομής της, η δε δικαιοσύνη κάθε άλλο παρά τυφλή ήταν σ΄ αυτούς που σήκωσαν με τον άλφα ή βήτα τρόπο το ανάστημά τους απέναντι στο καταστημένο . Σωκράτης, Χριστός, Κολοκοτρώνης και πολλοί άλλοι μέχρι σήμερα - ο καθένας με την δική του βάσανο και το δικό του τίμημα - πλήρωσαν και πληρώνουν το ύψωμα της φωνής τους .

Ποιον ήρωα σας αγαπήσατε και ποιον θυμώνατε ότι γράφατε γι’ αυτόν;

Δεν μπαίνω σε προσωπικές διαμάχες και κόντρες με τους ήρωές μου. Όλοι τους είναι για… κλάματα. ΄Έτσι κι αλλιώς χάρτινοι ξεκίνησαν, χάρτινοι έζησαν και χάρτινοι παραμείνουν. Παρ΄ όλα αυτά θα τους αγαπώ όσο ακόμα τους θυμάμαι, δηλαδή μέχρι το επόμενο μυθιστόρημά μου.

Πόσο μακριά βρίσκεται τελικά η αλήθεια από το ψέμα;

Εξαρτάται από την οπτική γωνία που βλέπει κανείς τα πράγματα .Τα φαινόμενα εξαπατούν. Ο «αντικατοπτρισμός» , οι «μαγικοί καθρέπτες» και οι «ταχυδακτυλουργοί» κοντεύουν να μας τρελάνουν. Ακούμε , βλέπουμε, αγγίζουμε και αμφιβάλλουμε για τους πάντες και τα πάντα . Σε λίγο δεν θα πιστεύουμε πλέον στις αισθήσεις μας

Η αίσθηση που αφήνετε στον αναγνώστη είναι πως κι εκείνος συμμετέχει στις εξελίξεις των γεγονότων, σαν «αόρατο» μέλος της παρέας. Πως αισθάνεστε για αυτό;

Από την στιγμή που τον κάνω μέτοχο και γνώστη των γεγονότων «απαιτώ» να πάρει θέση. Αν λοιπόν καταφέρω να τον βάλω στο παιχνίδι μου, αυτό με ικανοποιεί και με ευχαριστεί.

Θα θέλατε να δείτε το μυθιστόρημα σας να μεταφέρεται στη μικρή οθόνη;

Μόνο για οικονομικούς λόγους. Έτσι κι αλλιώς ότι από το χαρτί πάει στο πανί ή στο γυαλί, χάνει την σχέση του με την λογοτεχνία.

Το διαδίκτυο έχει «εισβάλει» στην καθημερινότητα μας. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι, άγνωστοι μέχρι χθες, επικοινωνούν πλέον μέσω των blogs. Τι μηνύματα δέχεστε στο ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο και στην προσωπική σας ιστοσελίδα από τους αναγνώστες που επιλέγουν να … μιλήσουν με τον συγγραφέα on line, δυνατότητα που στο παρελθόν δεν είχαν; Τι σας αρέσει σε αυτή τη διαδικασία και πως βλέπετε να εξελίσσονται οι σχέσεις των ανθρώπων;

Δεν μου αρέσει καθόλου. Την βρίσκω νάιλον, άρρωστη και αντικοινωνική. Ο οποιοσδήποτε σου γράφει οτιδήποτε καλυπτόμενος πίσω από την ανωνυμία.
Η προσωπικότητα του ατόμου υποθηκεύεται μαζί με την ψυχική του υγεία και οι ανθρώπινες σχέσεις πάνε κατά διαόλου με το πρόσχημα τις ταχύτερης επικοινωνίας. Προσωπικά απαντώ και δουλεύω μόνο με el-mail. Βlogs και διάφορα παρεμφερή τα έχω σε μαύρη λίστα. Εξ άλλου τόσο η πόρτα μου όσο και το τηλέφωνό μου ποτέ δεν ήτανε κλειστό σε κανένα.